“Het gaat mij niet alleen om een 'mooie toevoeging', het moet wel degelijk ook functie hebben.”
Interview met de Nederlandse ontwerpster Petra Vonk
Studio Petra Vonk werkt met experimentele breitechnieken en de toepassing daarvan. In co-creatie met (interieur)architecten voegt ze een verrassende functionele schoonheid aan interieurs toe. De textieltoepassingen verbeteren de akoestische eigenschappen van een ruimte of geven een interieur meer intimiteit.
Een van haar ontwerpen is Plectere, een serie semi-transparante akoestische elementen die een prettige en rustige omgeving creëren. We vragen haar hoe het zo is gekomen.
Van mode naar interieur
Na het afstuderen aan de Design Academy Eindhoven begon Petra’s carrière in de mode-industrie.Tijdens het modeontwerpen ontdekte zij haar interesse voor de technische aspecten van het productieproces . “Ik wilde bij de breifabrikanten het beste product maken en vaak begon dit bij het ontwikkelen van de draad. Pas daarna ging ik over het ontwerp van een pullover nadenken.”
Op zoek naar een meer duurzamere toepassing van al haar textielkennis en fascinatie voor de techniek maakte ze de overstap van mode naar interieur. Petra vertelt: “Het leek een verspilling van energie, al die moeite om een product te ontwikkelen wat maar zo kort mee gaat als een kledingstuk. Ik wilde liever de geavanceerde technieken gebruiken voor het ontwerpen van textiel met langere levensduur. Ik huurde een studio in Amsterdam en begon met het maken van experimentele textiel op interieur gericht; met de eerste opdrachten kon ik net de huur van de studio betalen.”
“Ik ging aan de slag met bijzondere materialen en diverse breitechnieken, bijvoorbeeld met pitriet. Met dit stugge materiaal ontstond een super interessante structuur met een ongekende stabiliteit die ik nog nooit eerder had kunnen realiseren in een breisel. Veel van deze experimenten belandden als interessante ideeen op de plank, maar gelukkig werden er ook ontwerpen door opdrachtgevers opgepikt tijdens een museale tentoonstelling, expositie of open atelier route.”
Breien
“Op de beurs in Italië vond ik een garen van 100% wol die kon worden vervilt. Daarmee heb ik een kantachtig patroon laten breien en heb dat vervolgens vervilt. Er ontstond een vreemde lap stof met allerlei hobbels en bobbels; het was een fascinerende soort 3D-structuur geworden. Dat was nieuw, want al mijn ontwerpen waren tot dan toe meer 2-dimensionaal. Het repeterende patroon en de structuur intrigeerde me enorm wat resulteerde in het ontwerpen van een hele serie structuren met deze wol.
De dikke vilten lappen hebben we vervolgens in een opdracht toegepast als akoestische panelen. Het 3D-vilt had lang niet dezelfde stabiliteit als het pitriet, maar de stijfheid en structuur van het gebreide vilt was wel de opstap naar het viltmateriaal waarmee Plectere nu wordt gemaakt.”
De ontdekking van de mogelijkheden van vilt opende de weg naar de uitwerking van nieuwe stabiele 3D breistructuren. “Met die vilten stroken ben ik weer gaan breien, heel eenvoudig met de ‘luie wijven steek’. Ondanks de meest simpele breisteek was het effect meteen fenomenaal. Een transparante 3D structuur met een enorm akoestisch effect die kan worden toegepast als divider of als wandkleed. Plectere was geboren!” aldus Petra.
Collectie
“Via Studio Aandacht kreeg ik in 2016 een van mijn eerste opdrachten om Plectere toe te passen in de showroom van een meubelfabrikant. Man en moeder hielpen in de huiskamer mee om de breistructuur in de stuggere vilten stroken voor elkaar te krijgen. Datzelfde jaar stond ik voor het eerst op een designbeurs met Plectere akoestich textiel design. ”
Inmiddels is Plectere qua design, techniek en productie helemaal doorontwikkeld. In haar eigen werkplaats worden de Plectere panelen op bestelling en op maat gemaakt voor de Nederlandse en Europese markt. Het Amerikaanse bedrijf Fitzfelt heeft de licentie van Plectere verworven voor onder andere Noord Amerika, China en Japan. De Plectere collectie is uitgebreid met een aantal variaties; gebogen in een curve, in een houten frame en als ronde object. Onlangs is Plectere re_play aan de collectie toegevoegd een circulair akoestisch element opgebouwd uit leftovers uit de productie van Plectere of restanten vilt van onze partners.
Textiel experimenten
Petra creëert nieuwe concepten en toepassingen door met de specifieke eigenschappen van materialen en technieken te spelen. Zij experimenteert met repeterende patronen om intrigerende transparanties in materialen te creëren. Haar ontwerpen hebben expressieve, visuele en tactiele kwaliteiten met de nadruk op functionaliteit, bijvoorbeeld door het verbeteren van de akoestische eigenschappen van een ruimte. Ze werkt nauw samen met architecten, interieurontwerpers en opdrachtgevers, met als resultaat een innovatief textiel en met een functionele toepassing.
“Ik gebruik de textiel experimenten om een ingreep of een aanvulling te doen in een ruimte, al dan niet met een akoestische of privacy-functie. Het gaat me daarbij niet alleen om een ‘mooie toevoeging’, het moet wel degelijk ook een functie hebben. Je kunt een ruimte waar je in lijkt te verdrinken met textiel opdelen in compartimenten zonder dat de ruimtelijkheid verloren gaat. Of een dramatisch slechte akoestiek verbeteren zonder dat je lelijke standaard akoestische panelen op de muur of plafond toe hoeft te passen. Met textiel geef je tegelijkertijd een fijne zachtheid en tactiliteit aan een ruimte.”
Co-creatie
“Ik werk graag samen met ontwerpers, interieurarchitecten en architecten. Over de jaren heb ik een database aan experimenten verzameld. Aan de hand van de vraag putten we uit die kennis en kijken wat er ontstaat als we dit verder doorontwikkelen. Er ontstaan ook juist nieuwe ideeën in deze samenwerkingen, bijvoorbeeld het shredden van bedrijfsuniformen en met deze restanten nieuw materiaal maken om toe te passen in een product. Uiteindelijk kan dat ook wel weer resulteren in een standaard product in eigen beheer of bij een fabrikant. Het is leuk om een prachtig textiel werk op meer dan een locatie toe te passen.